Wat is de Window of Tolerance?

Over mentale belastbaarheid, stress en veerkracht op het werk. Wat is de window of tolerance?

Iedereen heeft een bepaalde mentale bandbreedte waarbinnen je goed kunt functioneren. Je kunt dan omgaan met werkdruk, emoties en onverwachte gebeurtenissen zonder uit balans te raken. Deze bandbreedte wordt ook wel de Window of Tolerance genoemd.

Als je binnen deze ‘window’ blijft, voel je je in balans. Maar onder aanhoudende stress of psychische belasting raak je sneller uit evenwicht – je schiet dan in hyperactivatie (vechten/vluchten) of hypoactivatie (bevriezen, afsluiten). Op de werkvloer heeft dit grote gevolgen: van verminderde productiviteit tot ziekteverzuim.

In dit artikel leggen we uit wat de Window of Tolerance precies is, hoe het werkt in je brein, hoe je herkent dat iemand erbuiten is geraakt, én wat je als werknemer of werkgever kunt doen om binnen de gezonde zone te blijven.

Wat is de Windowr of Tolerance?

De term Window of Tolerance is afkomstig uit de neurobiologie en werd populair gemaakt door klinisch psycholoog Dr. Dan Siegel. Het beschrijft de optimale staat van opwinding in het zenuwstelsel waarin je kunt denken, voelen en handelen op een flexibele, bewuste manier.

Binnen deze ‘window’ kun je:

• Relatief kalm blijven onder druk
• Effectief communiceren
• Gevoelens reguleren (boosheid, angst, verdriet)
• Problemen oplossen en samenwerken

Wanneer je binnen jouw window blijft, gebruik je je prefrontale cortex: het deel van het brein dat verantwoordelijk is voor redeneren, plannen en reflecteren.

Wat gebeurt er als je uit je window schiet?

Langdurige stress, angst, overbelasting of trauma kunnen ervoor zorgen dat je buiten je Window of Tolerance terechtkomt. Er zijn dan twee reacties:

1.

Hyperarousal

 – vechten of vluchten

Je zenuwstelsel staat “aan”. Je voelt je overprikkeld, gejaagd of gespannen.

Kenmerken:

• Paniek of angstgevoelens
• Irritatie of woede
• Snel praten of handelen
• Hartkloppingen, onrust, slapeloosheid

2.

Hypoarousal

 – bevriezen of dissociëren

Je zenuwstelsel schakelt als het ware uit. Je trekt je terug of voelt je verdoofd.

Kenmerken:

• Emotionele afvlakking
• Vermoeidheid of uitputting
• Gevoel van machteloosheid
• Niet meer goed kunnen denken of praten

Beide reacties zijn manieren van het lichaam om met overweldiging om te gaan – ze zijn onbewust, automatisch en bedoeld om je te beschermen.

Veelvoorkomende misverstanden

Er bestaan veel misverstanden over de Window of Tolerance:

“Je moet gewoon even doorzetten”

Als iemand buiten zijn window is, is doorzetten vaak juist contraproductief. De hersenen kunnen niet meer helder denken. Wat nodig is, is rust en regulatie.

“Een medewerker die niets zegt, is gewoon ongemotiveerd”

Stilte, passiviteit of afstandelijkheid kunnen signalen zijn van hypoarousal. Het is geen onwil, maar een beschermingsmechanisme.

“Als je iets niet aankan, ben je zwak”

Iedereen heeft een andere window – afhankelijk van persoonlijkheid, draagkracht, eerdere ervaringen en stressniveau. Iemands window kan ook kleiner worden door langdurige druk.

Hoe merk je dat je uit je Window of Tolerance bent?

Je merkt het zelf of bij anderen aan onder andere:

• Sneller geïrriteerd of emotioneel reageren
• Problemen met concentratie of geheugen
• Je niet meer verbonden voelen met collega’s
• Niet meer helder kunnen nadenken of plannen
• Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, buikpijn of slapeloosheid
• Terugtrekgedrag, afwezigheid of juist overpresteren

Op de werkvloer zie je dit vaak bij mensen die:

• Over hun grenzen blijven gaan
• Zichzelf onzichtbaar maken
• Vaak uitvallen of conflicten ervaren
• Moeite hebben met veranderingen of feedback

Hoe blijf je binnen je Window of Tolerance?

Iedereen kan leren om binnen zijn of haar Window of Tolerance te blijven – of deze zelfs te vergroten. Dat begint bij bewustwording.

Praktische tips:

• Pauzes nemen: korte herstelmomenten helpen om je zenuwstelsel te reguleren
• Bewegen: wandelen, stretchen of ademhalingsoefeningen
• Praten: sociaal contact verlaagt stress
• Ritme: vaste tijden voor werk, ontspanning en slaap
• Grenzen aangeven: mentaal én praktisch
• Psychologische hulp: bij langdurige overbelasting

Ook leidinggevenden kunnen bijdragen door psychologische veiligheid te bieden, signalen serieus te nemen en stress bespreekbaar te maken.

Hoe MindFitPro hierbij helpt

Bij MindFitPro helpen we werknemers én werkgevers bij het herkennen, reguleren en herstellen van mentale overbelasting.

• Binnen 5 dagen psychologische hulp beschikbaar

• Gericht op stressregulatie en mentale veerkracht

• Gericht op werkhervatting, niet medicaliseren

• Vertrouwelijk en buiten de zorgverzekering

• Trajecten van 5–10 sessies, vergoedbaar door de werkgever

• Preventief én bij dreigend verzuim

We leren medewerkers hoe ze hun Window of Tolerance herkennen en vergroten. Zodat ze beter kunnen omgaan met druk – op het werk én daarbuiten.

Conclusie

De Window of Tolerance bepaalt of we flexibel en effectief kunnen functioneren, of overspoeld raken door stress. Op de werkvloer zie je dagelijks signalen van mensen die (bijna) buiten hun window vallen. Door deze signalen te herkennen en bespreekbaar te maken, kun je uitval voorkomen en de veerkracht vergroten.

En met de juiste ondersteuning – zoals via MindFitPro – wordt mentale gezondheid een gedeelde verantwoordelijkheid.

📞 Meer weten of hulp nodig?

Wil je medewerkers ondersteunen in hun mentale veerkracht? Of stress en verzuim structureel aanpakken?