Wat zijn beroepsziekten? Oorzaken, voorbeelden en wat je kunt doen

Wat is een beroepsziekte precies?

Een beroepsziekte is een aandoening die rechtstreeks wordt veroorzaakt door het werk of de werkomstandigheden.

Dat kan lichamelijk zijn (zoals rugklachten of gehoorschade), maar ook psychisch — denk aan stress, burn-out of trauma na een incident op het werk.

Volgens de Arbowet (artikel 3) is elke werkgever verplicht om arbeidsrisico’s te beperken en de gezondheid van werknemers te beschermen. Toch neemt het aantal meldingen van beroepsziekten in Nederland elk jaar toe.

Bij MindFitPro zien we vooral de mentale beroepsziekten, zoals burn-out, overspanning en posttraumatische stress, die vaak te laat worden herkend.

Voorbeelden van beroepsziekten

Beroepsziekten kunnen zich uiten op veel manieren. Hieronder de meest voorkomende categorieën:

Psychische beroepsziekten

• Burn-out of overspanning door langdurige werkdruk
• PTSS (posttraumatische stressstoornis) na een ingrijpend incident
• Depressieve klachten door langdurige stress of onveilig werkklimaat
• Agressie- of pesttrauma op de werkvloer
• Slaapproblemen door ploegendienst of stress

Lichamelijke beroepsziekten

• RSI / KANS (klachten aan nek, arm, schouder) door herhaalde bewegingen
• Lage rugklachten door zwaar tillen of verkeerde werkhouding
• Gehoorschade door lawaai
• Huidproblemen door contact met chemische stoffen
• Longproblemen door inademing van stof of dampen

Niet elk werkgerelateerd probleem is automatisch een beroepsziekte — er moet aantoonbaar een verband zijn tussen werk en klachten.

Hoe ontstaan beroepsziekten?

Beroepsziekten zijn vaak het gevolg van langdurige blootstelling aan belasting of stressfactoren.

De oorzaken verschillen per sector, maar de belangrijkste risicofactoren zijn:

1.

Hoge werkdruk en prestatiedruk

Langdurige stress zonder herstelmomenten is één van de grootste oorzaken van mentale beroepsziekten.

2.

Fysieke belasting

Zwaar werk, repeterende bewegingen of een slechte werkhouding kunnen leiden tot blijvende klachten.

3.

Onveilig of ongezond werkklimaat

Pesten, intimidatie, agressie of gebrek aan steun van leidinggevenden vergroten het risico op psychische schade.

4.

Blootstelling aan schadelijke stoffen

Denk aan schoonmaakmiddelen, bouwstof, verf, oplosmiddelen of asbest.

5.

Onvoldoende balans tussen werk en herstel

Altijd “aanstaan” door digitale bereikbaarheid, weinig rust en weinig ontspanning.

Beroepsziekten in de wetgeving

Definitie volgens de Nederlandse wet

Een beroepsziekte is volgens de Arbowet een ziekte of aandoening die “in overwegende mate” het gevolg is van werk of arbeidsomstandigheden.

De bedrijfsarts is verplicht om beroepsziekten te melden bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB).

Deze meldingen helpen om inzicht te krijgen in risico’s per sector, maar worden anoniem verwerkt.

Psychische beroepsziekten nemen sterk toe

De afgelopen jaren is het aantal meldingen van psychische beroepsziekten fors gestegen.

Volgens TNO komt bijna 1 op de 6 werknemers psychisch overbelast thuis te zitten.

De meest voorkomende vormen zijn:

Mentaal verzuim is één van de duurste vormen van ziekteverzuim.

Een burn-out kost een werkgever gemiddeld €250 tot €300 per dag.

Hoe herken je signalen van een (beginnende) beroepsziekte?

Bij werknemers:

• Verminderde concentratie of motivatie
• Hoofdpijn, vermoeidheid, spanningsklachten
• Meer fouten of conflicten
• Emotionele labiliteit of terugtrekgedrag

Bij werkgevers / HR:

• Toename van kort verzuim
• Medewerkers die over grenzen gaan
• Agressie of incidenten op de werkvloer
• Negatieve sfeer of verloop in het team

Hoe eerder signalen worden herkend, hoe beter de kans op herstel zonder langdurige uitval.

Wat kun je doen bij (vermoeden van) een beroepsziekte?

1.

Meld het bij de bedrijfsarts

De bedrijfsarts beoordeelt of de klachten werkgerelateerd zijn en kan een melding doen bij het NCvB.

2.

Praat met leidinggevende of vertrouwenspersoon

Open communicatie voorkomt escalatie.

Bij MindFitPro bieden we externe vertrouwenspersonen voor een veilige, neutrale aanpak.

3.

Start tijdig psychologische hulp

Wacht niet tot de klachten verergeren.

MindFitPro biedt snelle, kortdurende hulp bij stress, burn-out, trauma en overspanning — zonder wachtlijst.

4.

Investeer in herstel en preventie

Een combinatie van ontspanning, psycho-educatie en mentale training helpt terugval voorkomen.

Hoe MindFitPro helpt bij beroepsziekten

MindFitPro combineert psychologische zorg, bedrijfspsychologie en vertrouwenswerk om beroepsziekten snel aan te pakken.

Onze aanpak:

• Snelle inzet van psychologische hulp, zonder wachtlijst

• Behandeling van stress, burn-out en trauma

• Trainingen over mentale veerkracht en zelfherstel

• Preventieve screening voor bedrijven (mentale risicoanalyse)

• Externe vertrouwenspersonen en bedrijfsrecherche bij grensoverschrijdend gedrag

Wij werken binnen de kaders van de Arbowet, Wkkgz en AVG, met een focus op mentale gezondheid op de werkvloer.

Voorkomen is beter dan genezen

Een beroepsziekte ontstaat niet van de ene op de andere dag.

Door structureel aandacht te hebben voor mentale gezondheid, werkdruk en veiligheid, kunnen de meeste klachten worden voorkomen.

Een gezonde organisatie begint met een veilige cultuur, duidelijke grenzen en tijdig ingrijpen bij stresssignalen.

Conclusie: Beroepsziekten zijn te voorkomen én te behandelen

Beroepsziekten raken zowel de werknemer als de werkgever.

Door vroegtijdig te handelen, te investeren in mentale gezondheid en direct hulp in te schakelen bij klachten, kun je langdurig verzuim voorkomen.

MindFitPro helpt bedrijven en medewerkers om sterk, mentaal gezond en duurzaam inzetbaar te blijven.