Wet bescherming klokkenluiders (Wbk), alles wat u moet weten

De Wet bescherming klokkenluiders (Wbk), voorheen de Wet Huis voor klokkenluiders, is bedoeld om werknemers en andere werkenden te beschermen die misstanden binnen een organisatie aan de orde stellen. Sinds 18 februari 2023 is de vernieuwde wet van kracht, waarmee Nederland de Europese klokkenluidersrichtlijn heeft omgezet.

Op deze pagina leest u wat de wet inhoudt, voor wie hij geldt en wat dit betekent voor werkgevers en werknemers.

Wat is een klokkenluider?

Een klokkenluider is iemand die een misstand meldt binnen een organisatie. Denk aan:

• ernstige schendingen van wet- en regelgeving
• gevaar voor de volksgezondheid of veiligheid
• bedreiging van het milieu
• fraude, corruptie of machtsmisbruik
• schending van integriteitsregels binnen een bedrijf of instelling

De melding kan intern gedaan worden (bij de werkgever of vertrouwenspersoon) of extern (bij een bevoegde autoriteit, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens of de Inspectie SZW).

Belangrijkste veranderingen in de Wet bescherming klokkenluiders

De vernieuwde wet zorgt voor meer bescherming en duidelijkere procedures. Belangrijke punten zijn:

1. Verbeterde bescherming tegen benadeling

Werknemers die een melding doen, mogen geen nadelige gevolgen ondervinden, zoals ontslag, demotie, intimidatie of uitsluiting.

2. Uitbreiding van de kring van melders

Niet alleen werknemers, maar ook zzp’ers, stagiairs, vrijwilligers en sollicitanten vallen onder de wet.

3. Kortere termijnen voor werkgevers

Organisaties met 50 of meer medewerkers moeten een interne meldprocedure hebben. Daarnaast moeten zij binnen 7 dagen de ontvangst van een melding bevestigen en binnen 3 maanden een terugkoppeling geven.

4. Meer externe meldmogelijkheden

Melders mogen direct extern melden bij bevoegde instanties zonder dat zij eerst intern een melding hoeven te doen.

Voor wie geldt de wet?

De Wet bescherming klokkenluiders geldt voor:

• Werkgevers met 50 of meer werknemers: zij zijn verplicht een interne meldregeling op te stellen.
• Publieke organisaties zoals gemeenten en ministeries.
• Alle werkenden, inclusief werknemers, zzp’ers, stagiairs, vrijwilligers en sollicitanten.

Wat betekent dit voor werkgevers?

Werkgevers moeten zorgen voor een veilig en betrouwbaar meldsysteem. Dat betekent:

• Een schriftelijk vastgelegde interne meldregeling.
• Benoemen van een vertrouwenspersoon of meldpunt waar medewerkers terechtkunnen.
• Goede communicatie over hoe en waar medewerkers een melding kunnen doen.
• Bescherming bieden aan melders tegen benadeling.

Het niet naleven van de verplichtingen kan leiden tot sancties en reputatieschade.

De rol van de vertrouwenspersoon

Een vertrouwenspersoon integriteit speelt een cruciale rol binnen organisaties. Deze persoon:

• biedt medewerkers een veilige plek om zorgen te uiten
• begeleidt bij het maken van een melding
• adviseert over de mogelijke stappen
• draagt bij aan een open en integere bedrijfscultuur

Waarom is de Wet bescherming klokkenluiders belangrijk?

De wet zorgt voor:

• Transparantie binnen organisaties
• Meer veiligheid voor melders
• Sterkere positie van werknemers die misstanden signaleren
• Preventie van fraude, corruptie en machtsmisbruik

Organisaties die voldoen aan de wet laten zien dat zij integriteit en maatschappelijk verantwoord ondernemen serieus nemen.

Veelgestelde vragen over de Wet bescherming klokkenluiders

1. Mag ik anoniem een melding doen?

Ja, dat is mogelijk, maar het is lastiger om u te beschermen tegen benadeling.

2. Geldt de wet ook voor kleine bedrijven (<50 medewerkers)?

Voor kleine bedrijven geldt de meldplicht niet, maar melders worden wel beschermd.

3. Welke instanties behandelen externe meldingen?

Dat verschilt per misstand. Voorbeelden zijn de Autoriteit Persoonsgegevens, de Nederlandse Bank, de AFM of de Inspectie SZW.

Conclusie

De Wet bescherming klokkenluiders versterkt de rechten van melders en legt meer verplichtingen op aan werkgevers. Iedere organisatie met 50 of meer werknemers moet een duidelijke meldregeling en een veilig meldpunt hebben. Dit draagt bij aan een open, integere en betrouwbare werkomgeving.

Wilt u meer weten over het inrichten van een meldregeling of het aanstellen van een vertrouwenspersoon? Neem gerust contact met ons op.