Openbare bronnen informatie verzamelen door bedrijfsrecherche

In zakelijke onderzoeken en bedrijfsrecherche draait veel om feiten.

Openbare bronnen — die vrij beschikbaar zijn — vormen vaak een belangrijke én toegankelijke manier om informatie te verifiëren, te checken of te onderbouwen.

Maar: verzamelen uit openbare bronnen is niet zonder risico. Er gelden regels op het gebied van privacy, auteursrechten en dataverwerking.

In deze pagina leggen we uit:

Wat openbare bronnen zijn

Hoe je veilig en rechtmatig informatie kunt verzamelen

Beperkingen en wettelijke kaders

Wanneer deze informatie juridisch bruikbaar kan zijn

De rol van bedrijfsrecherche (zoals MindFitPro) bij informatievergaring

Wat zijn openbare bronnen?

Openbare bronnen zijn bronnen die voor (iemand) vrij toegankelijk zijn, zonder dat een bijzondere toestemming nodig is. Voorbeelden:

Overheidsregisters (Kamer van Koophandel, handelsregister)

Gerechtelijke registers (waar wettelijk openbaar)

Officiële websites en persberichten

Nieuwsartikelen en media-archieven

Socialmediaprofielen als openbaar zichtbaar

Domeinregistraties, bedrijfswebsites, jaarverslagen

Kadaster, vergunningen of bouwplannen

Archieven, bibliotheken, openbare databanken

Vanuit bedrijfsrecherche is het gebruik van deze bronnen een eerste stap om feiten te checken of om informatie te trianguleren.

Hoe kun je op een verantwoorde manier informatie uit openbare bronnen verzamelen?

Om te waarborgen dat de verzamelde informatie rechtmatig is en later bruikbaar, kun je de volgende best practices toepassen:

1. Beperk je tot wat openbaar en beschikbaar is
   Gebruik alleen informatie die publiekelijk beschikbaar is. Probeer niet te “hacken” of ontoegankelijke delen te openen zonder machtiging.
2. Controleer betrouwbaarheid en bronvermelding
   Leg vast welke bron je hebt gebruikt, datum van raadpleging, eventuele archiefversie of screenshot als bewijs.
3. Respecteer auteursrechten en intellectueel eigendom
   Sommige documenten of afbeeldingen mogen niet zonder toestemming vrij hergebruikt worden — let op licenties of gebruiksrechten.
4. Let op de privacywetgeving (AVG / GDPR)
   Ook al is informatie openbaar, het gebruik ervan kan onder de AVG vallen.
   De Autoriteit Persoonsgegevens benadrukt dat zelfs gegevens in openbare bronnen niet automatisch vrij verwerkbaar zijn: je hebt een grondslag nodig en moet voldoen aan principes als minimalisatie, doelbinding en transparantie.  
5. Vermijd verwerking van bijzondere persoonsgegevens
   Informatie over ras, gezondheid, politieke overtuiging, strafrechtelijke gegevens etc. kent extra bescherming en mag meestal niet zonder expliciete wettelijke grondslag worden verwerkt.
6. Documenteer je werkwijze
   Noteer wie wat wanneer heeft gedaan, welke zoektermen, welke bronnen, en mogelijke beperkingen. Dit helpt bij latere toetsing of legaliteit.
7. Gebruik met mate en in samenhang
   Openbare informatie alleen kan onvolledig zijn. Combineer met andere bewijsmiddelen (observaties, documenten, getuigen) om een betrouwbaar beeld te vormen.

Wettelijke kaders, beperkingen en ontwikkelingen

AVG / GDPR (Algemene Verordening Gegevensbescherming)

• Ook persoonsgegevens uit openbare bronnen vallen onder de AVG. Het feit dat iets openbaar is, betekent niet automatisch dat je het mag verwerken zonder beperkingen.  
• Je hebt een rechtvaardigingsgrond nodig (bijv. gerechtvaardigd belang, wettelijke verplichting).
• Transparantie, doelbinding en dataminimalisatie zijn verplicht.
• Bijzondere persoonsgegevens of strafrechtelijke gegevens zijn streng beschermd; hun verwerking is in de meeste gevallen verboden, tenzij specifieke uitzonderingen van toepassing zijn.  

Toekomstige wetgeving: Wet gegevensvergaring openbare orde

Er is een wetsvoorstel in Nederland om de bevoegdheid uit te breiden voor autoriteiten (burgemeester, politie) om persoonsgegevens uit openbare bronnen te verzamelen in het kader van ernstige openbare ordeverstoring. 

Dit voorstel erkent dat online bronnen steeds relevanter worden bij ordehandhaving, maar bevat tegelijk waarborgen zoals rechterlijke toetsing. 

Hoewel dit wetsvoorstel vooral gericht is op politie en overheidsoptreden, laat het wel kwetsbaarheid en gevoeligheid van het gebruik van openbare bronnen zien.

Juridisch kader en “Handreiking online onderzoek in publiek toegankelijke bronnen”

In openbare documenten van de Eerste Kamer is een juridisch kader gepubliceerd voor het gebruik van openbare bronnen bij overheden en bestuursrechtelijke handhaving, dat als leidraad kan dienen voor private partijen. 

Dit kader benadrukt proportionaliteit, rechtmatigheid en transparantie als de kernwaarden voor online onderzoek.

Wanneer is informatie uit openbare bronnen juridisch bruikbaar?

Informatie uit openbare bronnen kan juridisch bruikbaar zijn mits:

1. De herkomst en betrouwbaarheid duidelijk is;
2. De verzameling en verwerking rechtmatig is (geen overtreding van privacywetgeving);
3. De informatie kan worden gekoppeld aan andere bewijsstukken;
4. De keten en brondocumentatie kunnen worden getoond (bijv. screenshot met datum, metadata, URL);
5. De informatie niet is gemanipuleerd of dubieus is.

In een procedure (civiel, bestuursrechtelijk of in mediations) kan deze informatie helpen als ondersteunend bewijs — maar zelden als enige overtuigend bewijs.

Rol van bedrijfsrecherche bij verzamelen uit openbare bronnen

MindFitPro Bedrijfsrecherche kan je helpen met:

• Systematische en methodische informatieverzameling — gericht, juridisch verantwoord
• Lokalisatie van relevante openbare bronnen, archieven, registers of databanken
• Verificatie, validatie en bronanalyse (controleren op authenticiteit)
• Documentatie van de werkwijze zodat de verzameling controleerbaar wordt
• Integratie met andere onderzoeksmethoden (digitaal, observatie, dossieronderzoek)
• Advisering over waar je moet stoppen (compliance) en welke gegevens je wel of niet mag verwerken

Zo krijg je een betrouwbare basis zonder onnodige juridische risico’s.

Samenvatting: Openbare bronnen — kracht én voorzichtigheid