Misbruik van ziekteverzuim – wat mag, wat niet, en wat kun je eraan doen
MindFitPro – Bedrijfsrecherche, vertrouwenspersonen & psychologische zorg op de werkvloer
Ziekteverzuim hoort bij het arbeidsleven — iedereen wordt weleens ziek.
Maar wanneer iemand onterecht gebruik maakt van ziekteverzuim om niet te hoeven werken, bij te verdienen of conflicten te vermijden, spreken we van misbruik van ziekteverzuim.
Voor werkgevers kan dit grote gevolgen hebben: financiële schade, verstoring in teams, en dalend vertrouwen.
Bij MindFitPro onderzoeken en begeleiden we dit soort situaties professioneel en juridisch correct — met oog voor mens én organisatie.
Wat is misbruik van ziekteverzuim?
Misbruik van ziekteverzuim betekent dat een werknemer zich onterecht ziekmeldt of langer ziek meldt dan nodig is, terwijl er geen medische noodzaak is.
Het kan bewust of onbewust gebeuren.
Soms uit frustratie of onvrede, soms om tijdelijk onder werkverplichtingen uit te komen.
Voorbeelden van misbruik van ziekteverzuim:
- Zich ziekmelden terwijl men gewoon ergens anders werkt;
- Zich ziekmelden wegens “burn-out” maar ondertussen freelance klussen aannemen;
- Zich ziekmelden tijdens een arbeidsconflict (“conflictziekte”);
- Zich niet houden aan de re-integratieverplichtingen of afspraken met de bedrijfsarts;
- Overdreven klachten rapporteren of hersteltrainer negeren;
- Regelmatig kort ziekmelden op vrijdagen of rond vakanties.
Let op: niet elk twijfelachtig verzuim is direct fraude. Alleen opzettelijk misbruik van het recht op loondoorbetaling valt onder ziekteverzuimfraude.
Wanneer is ziekmelden misbruik of zelfs fraude?
Ziekteverzuim wordt misbruik of fraude als de werknemer:
- Opzettelijk onjuiste informatie geeft over zijn gezondheidstoestand;
- Weigert mee te werken aan re-integratie zonder medische reden;
- Betaald werk verricht tijdens ziekte zonder toestemming van de werkgever;
- Opzettelijk verzuim simuleert of verlengt;
- Een ziekmelding gebruikt als dekmantel voor vakantie, bijbaan of nevenactiviteiten.
In die gevallen is er sprake van verduistering van loon of zelfs oplichting, wat strafbaar kan zijn volgens het Wetboek van Strafrecht (art. 326 Sr).
Wat mag je als werkgever doen bij vermoeden van misbruik?
Als werkgever mag je niet zomaar zelf medisch onderzoek doen of iemand bespioneren.
Maar je mag wél maatregelen nemen om de waarheid te achterhalen.
Wat wél mag:
- De bedrijfsarts inschakelen om de medische belastbaarheid te beoordelen.
- De werknemer oproepen voor een controle of gesprek.
- Nagaan of de werknemer werkt bij een ander bedrijf (bijv. via openbare bronnen).
- Een bedrijfsrecherchebureau inschakelen bij ernstige vermoedens.
- Loondoorbetaling tijdelijk opschorten als er niet wordt meegewerkt aan controle.
Wat níet mag:
- Zelf observeren of volgen zonder toestemming.
- Ziektegegevens opvragen buiten de bedrijfsarts om.
- Cameratoezicht instellen zonder wettelijke grond.
- De werknemer publiek beschuldigen zonder bewijs.
Alleen een vergund bedrijfsrecherchebureau zoals MindFitPro mag feitelijk onderzoek doen naar ziektemisbruik binnen de wettelijke kaders (Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus – Wpbr).
Wat kun je doen als je collega misbruik maakt van ziekteverzuim?
Ziekteverzuimfraude raakt niet alleen de werkgever, maar ook het team.
Collega’s moeten harder werken, projecten lopen uit en frustraties groeien.
Wat je kunt doen:
- Meld je zorgen discreet bij je leidinggevende of HR.
- Gebruik de vertrouwenspersoon als je dit niet rechtstreeks wilt bespreken.
- Blijf feitelijk: meld wat je hebt gezien of gehoord, zonder oordeel of roddel.
- Laat onderzoek over aan professionals.
MindFitPro biedt werkgevers een vertrouwelijke meldprocedure en onafhankelijke vertrouwenspersonen waar medewerkers vermoedens veilig kunnen melden.
Wat kan de bedrijfsrecherche doen bij ziektemisbruik?
Onze erkende rechercheurs kunnen een discreet feitenonderzoek uitvoeren dat juridisch bruikbaar is.
Voorbeelden van onderzoeksmethoden:
- Feitenrapportage: objectieve vastlegging van gedrag of nevenwerkzaamheden.
- Observatie en monitoring binnen wettelijke grenzen.
- Controle van openbare gegevens en werkpatronen.
- Gesprekken met getuigen of collega’s.
- Digitale sporenanalyse bij gebruik van bedrijfsapparatuur of accounts.
De resultaten worden vastgelegd in een juridisch geldige feitenrapportage, die bruikbaar is bij ontslag op staande voet, UWV-procedures of aangifte.
Hoe voorkom je misbruik van ziekteverzuim als werkgever?
Preventie is effectiever dan repressie.
Door beleid, openheid en goede communicatie kun je veel voorkomen.
1. Duidelijk verzuimbeleid
- Leg schriftelijk vast wat de regels zijn bij ziekmelding en re-integratie.
- Geef aan dat misbruik kan leiden tot disciplinaire maatregelen of ontslag.
2. Goede begeleiding
- Werk samen met een bedrijfsarts die signalen van “conflictziekte” herkent.
- Bied psychologische hulp aan via MindFitPro bij stress of burn-out.
3. Open cultuur
- Zorg dat medewerkers zich veilig voelen om hulp te vragen voordat ze uitvallen.
- Stimuleer leidinggevenden om signalen van overbelasting te herkennen.
4. Controle & integriteit
- Controleer kortdurend verzuim en patronen.
- Bespreek opvallende trends tijdig met HR of bedrijfsarts.
- Sluit bij twijfel een bedrijfsrecherche-abonnement af voor snelle inzet bij vermoedens.
Wat mag je wél doen als je ziek bent (en wat niet)?
Wel toegestaan:
- Herstellen volgens advies van de bedrijfsarts.
- Wandelen of lichte beweging als dat herstel bevordert.
- Sociale activiteiten die niet herstelbelemmerend zijn.
- Tijdelijk vrijwilligerswerk met goedkeuring van de bedrijfsarts.
Niet toegestaan:
- Betaald werk doen zonder toestemming.
- Op vakantie gaan zonder overleg met bedrijfsarts of werkgever.
- Zwaar werk of sporten doen bij fysieke klachten.
- Niet verschijnen op controles of re-integratieafspraken.
Als werknemer heb je niet alleen rechten, maar ook plichten tijdens ziekte.
Je moet alles doen wat herstel bevordert en alles nalaten wat herstel belemmert.
Wanneer is ziekmelden strafbaar?
Ziekmelden is strafbaar wanneer er sprake is van opzettelijke misleiding.
Bijvoorbeeld als iemand:
- Valse informatie geeft aan de werkgever of bedrijfsarts;
- Tijdens ziekte elders werkt voor eigen gewin;
- Medische documenten vervalst;
- Structureel nevenwerk verzwijgt.
In zulke gevallen kan sprake zijn van fraude of oplichting, waarop strafrechtelijke vervolging kan volgen.
Wat zijn de gevolgen van misbruik van ziekteverzuim?
Voor de werknemer:
- Ontslag op staande voet
- Terugvordering van loon
- Aangifte of civiele schadevergoeding
- Schade aan reputatie en loopbaan
Voor de werkgever:
- Verlies van vertrouwen binnen het team
- Financiële schade (doorbetaling, vervanging, productie)
- Risico op langdurige procedures
- Verstoorde arbeidsverhoudingen
Daarom is een zorgvuldige aanpak essentieel — met professioneel onderzoek, duidelijke communicatie en juridisch correcte dossiervorming.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Wanneer mag een werkgever controle uitvoeren bij ziekte?
Alleen bij concrete vermoedens van misbruik of fraude, en binnen de kaders van de privacywet (AVG).
Wat als de bedrijfsarts zegt dat iemand echt ziek is, maar je vermoedt anders?
Schakel een tweede deskundige of bedrijfsrecherche in voor feitenonderzoek.
Mag je iemand ontslaan bij vermoedens van ziektemisbruik?
Niet op basis van vermoedens alleen — er moet bewijs zijn. Daarom is een professionele feitenrapportage noodzakelijk.
Wat doet MindFitPro bij misbruik van ziekteverzuim?
Wij onderzoeken discreet, verzamelen feiten, leveren een juridisch rapport én adviseren over vervolgstappen (arbeidsrecht, herstel of mediation).
Waarom bedrijven kiezen voor MindFitPro
- Vergund bedrijfsrecherchebureau (Ministerie van Justitie & Veiligheid)
- Ervaren in ziekteverzuimonderzoek en integriteitskwesties
- Juridisch geldige feitenrapportages
- Binnen 24 uur inzetbaar in heel Nederland
- Gecombineerde aanpak van psychologie, vertrouwenspersoon en recherche
- Altijd discreet, professioneel en AVG-proof
Conclusie
Misbruik van ziekteverzuim raakt de kern van vertrouwen binnen een organisatie.
Het is belangrijk om zorgvuldig, feitelijk en mensgericht te handelen — met respect voor privacy én gerechtigheid.
MindFitPro helpt organisaties bij:
- Snelle en juridisch correcte onderzoeken;
- Begeleiding van HR en leidinggevenden;
- Training in verzuimpreventie en integriteit;
- Nazorg na fraude of intern conflict.
MindFitPro – Psychologische zorg, mediation & bedrijfsrecherche op de werkvloer.
Snelle duidelijkheid. Professioneel onderzoek. Menselijke aanpak.