Wat is de Wpbr?
De Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus (Wpbr) regelt in Nederland de voorwaarden waaronder particuliere beveiligingsbedrijven en recherchebureaus mogen opereren.
Belangrijke doelstellingen van de Wpbr zijn:
- Bescherming van de persoonlijke levenssfeer, privacy en rechten van burgers.
- Zorg dragen dat beveiligers en rechercheurs betrouwbaar en deskundig zijn.
- Naleving van wettelijke kaders en toezicht op de branche.
Onder de Wpbr vallen onder andere:
- Particuliere beveiligingsorganisaties
- Particuliere recherchebureaus
- Beveiligingsdiensten in bedrijven (bedrijfsafscheiding, bewaking)
- Particuliere alarmcentrales
- Videotoezichtcentrales en organisaties die toezicht via camera’s beheren
Vergunningplicht en toestemming
Een kernregel uit de Wpbr is: je mag geen beveiligings- of recherchewerkzaamheden uitvoeren zonder vergunning.
Vergunning aanvragen
- De vergunning wordt aangevraagd via Justis (onder ministerie van Justitie & Veiligheid).
- Je moet documenten meesturen zoals uittreksels uit het Handelsregister (KvK), identiteitsbewijzen, bedrijfsgegevens, en gegevens over beleidsbepalers.
- Voor technische uitwerking en extra regels geldt de Regeling particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus (Rpbr) en bijbehorende beleidsregels.
Toestemming personeel en leidinggevenden
- Als je personeel in dienst hebt dat beveiligings- of recherchewerkzaamheden zal verrichten, dan moet je toestemming verkrijgen van de korpschef van de regionale politie.
- Leidinggevenden binnen een beveiligings- of rechercheorganisatie moeten zelfs ministeriële toestemming krijgen, omdat zij beleidsbepalend zijn.
- Zonder deze toestemmingen mag de organisatie geen personeel inzetten voor die werkzaamheden.
Wat zijn de verplichtingen onder de Wpbr?
Organisaties die vallen onder de Wpbr moeten voldoen aan diverse verplichtingen, zoals:
- Kwaliteit en deskundigheid
Er moeten eisen zijn ten aanzien van opleiding, instructie en controle van personeel. - Uniforme uitrusting en legitimatie
Beveiligers en rechercheurs moeten een ministerieel goedgekeurd uniform dragen en legitimatiebewijs kunnen tonen op verzoek. - Verslaglegging en administratie
Er moet worden vastgelegd welke werkzaamheden worden uitgevoerd, rapportage, toezicht en controle binnen de organisatie. - Verbod op onrechtmatige methoden
Inbreuk op privacy, onrechtmatig binnendringen, ongeoorloofde afluistering of gebruik van methoden die niet zijn toegestaan, zijn verboden. Organisaties moeten zich ook houden aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). - Toezicht en handhaving
Politie en andere toezichthouders mogen controles uitvoeren. Bij overtreding kunnen waarschuwingen, boetes of intrekking van de vergunning volgen. - Geheimhoudingsplicht
Medewerkers moeten vertrouwelijke gegevens niet openbaar maken, tenzij wettelijk verplicht (bijv. strafbare feiten).
Waarom is de Wpbr belangrijk voor opdrachtgevers (bedrijven)?
Als een organisatie een recherchebureau of beveiligingsbureau inhuurt, is het van belang dat dat bureau Wpbr-vergunning heeft. Zo weet je dat:
- Het bureau betrouwbaar is en getoetst is op betrouwbaarheid en integriteit
- De methoden die worden gebruikt, wettelijk zijn toegestaan
- Bewijzen die worden verzameld (zoals in een onderzoek) juridisch houdbaar kunnen zijn
- Er risico’s zijn afgedekt voor privacyclaims of schending van wetgeving
Als je een bureau inschakelt dat niet aan de Wpbr voldoet, kun je later problemen krijgen in juridische procedures, privacyklachten of zelfs onacceptabele werkwijzen.
Wat mag een particulier recherchebureau doen onder Wpbr & privacyregels?
Particuliere recherchebureaus mogen onder de Wpbr bepaalde onderzoeksmethoden toepassen, mits binnen wet- en regelgeving (incl. AVG).
Voorbeelden van toegestane methoden (onder voorwaarden):
- Het analyseren van openbare bronnen
- Interviews met betrokkenen of getuigen
- Observaties in openbare, toegankelijke ruimtes
- Kameratoezicht of systeemlogs, mits dit proportioneel is en passend binnen privacyregels
- In bijzondere gevallen (strenge voorwaarden) toegang tot e-mails of communicatie, na toetsing (zoals DPIA)
Maar er zijn duidelijke limieten:
- Je mag niet onrechtmatig binnendringen in systemen of privéruimtes
- Geen heimelijke opname van privégesprekken zonder wettelijke basis
- Geen misbruik van bevoegdheden buiten de bevoegdheden van politie
- Je moet zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens, transparantie en proportionaliteit in acht nemen
Wat zijn de sancties bij overtreding van de Wpbr?
Als een organisatie de Wpbr-normen overtreedt, kunnen de volgende maatregelen volgen:
- Waarschuwingen
- Bestuursrechtelijke boetes (bijzondere boetes volgens de ernst van de overtreding)
- Intrekking van de vergunning, waardoor de organisatie moet stoppen met de beveiligings- of rechercheactiviteiten.
- Aansprakelijkheid of schadeclaims van betrokkenen
- Reputatieschade en verlies van vertrouwen
Tips en aandachtspunten voor bedrijven die met (particuliere) recherche te maken krijgen
- Controleer de vergunning
Vraag om bewijs dat het bureau in het bezit is van een geldige Wpbr-vergunning en dat personeel toestemmingen heeft. - Vraag naar methoden en werkwijze
Zorg dat je weet welke methoden het bureau gebruikt — vraag naar waarborging van privacy en proportionaliteit. - Sluit duidelijke contracten en NDA’s
Leg vast wat wel en niet mag, wie de data beheert, wat er gebeurt bij overtreding. - Laat juridisch toetsten
Laat de aanpak vooraf juridisch controleren, zeker bij gevoelige onderzoeken. - Zorg voor onafhankelijk toezicht
Laat resultaten rapporteren aan HR of directie, en niet alleen aan onderzoekers. - Bewijsverzameling zorgvuldig beheren
Verslaglegging, datum, tijd, getuigen en stappen moeten allemaal correct zijn om later bruikbaar te zijn. - Vertrouwenspersoon & melderstructuur combineren
Door een externe vertrouwenspersoon te hebben, kun je klachten vroegtijdig afvangen, voordat een recherche traag en duur moet ingrijpen.